Τι πρέπει να ξέρετε πριν αγοράσετε ελαιόλαδο.

Στο παρόν άρθρο θα εξηγήσω με απλά λόγια κάποια πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε πριν αγοράσετε ελαιόλαδο από το σούπερ μάρκετ ή από κάποιον παραγωγό. Αφορμή για να γράψω αυτό το άρθρο στάθηκε κάποιος φίλος που πριν από αρκετές ημέρες μου ανακοίνωσε ότι αγόρασε έναν τενεκέ ελαιόλαδο από κάποιον παραγωγό στην Νότια Ελλάδα σε «συμφέρουσα» τιμή. Ο φίλος μου όταν μου το είπε αυτό ήταν μήνας Οκτώβριος και εγώ γνώριζα καλά ότι στην συγκεκριμένη περιοχή της Ελλάδας δεν έχουν ακόμα μαζέψει τις Ελιές και ως εκ τούτου πιθανότατα η αγορά να μην ήταν το «κελεπούρι» που νόμιζε διότι μάλλον ο παραγωγός του έδωσε περσινό ελαιόλαδο το οποίο θεωρείται ληγμένο σε κάποιες περιπτώσεις (αναλόγως συντήρησης) αλλά σε κάθε περίπτωση το να αγοράσεις έναν τενεκέ περσινό ελαιόλαδο σε τιμή άνω των 3 ευρώ ανά κιλό λαδιού δεν είναι και η καλύτερη αγορά.

Έτσι λοιπόν για χάρη του φίλου μου (που δεν θέλω να τον πιάνουν «κότσο») σκέφτηκα να γράψω το παρόν άρθρο καθώς μαζεύω ελιές και παράγω ελαιόλαδο περίπου 30 χρόνια τώρα και έχω ψάξει αρκετά την δουλειά αυτή ώστε να μπορώ να συμβάλω κάπως και εγώ στην ενημέρωση του κοινού γύρω από τις κακοτοπιές της αγοράς του πολύτιμου αυτού, για το τραπέζι και την υγεία μας, λαδιού.

ΑΓΟΡΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΑΠΟ ΠΑΡΑΓΩΓΟ

1)Καταρχάς θα πρέπει να γνωρίζετε ότι άλλο το «λίτρο» και άλλο το «κιλό». Ένα λίτρο ελαιόλαδου ζυγίζει 915 γραμμάρια. Αυτή η αναντιστοιχία πολλές φορές φέρνει προβλήματα στον απλό καταναλωτή που δεν έχει αρκετές γνώσεις να κατανοήσει αν η τιμή που του λένε είναι συμφέρουσα για αυτόν ή όχι. Οι μεγάλες εταιρίες στα σούπερ μάρκετ χρησιμοποιούν την τιμή ανά λίτρο ενώ οι διάφοροι παραγωγοί την τιμή ανά κιλό λαδιού. Αυτό συμβαίνει διότι τα ελαιόλαδα του σούπερ μάρκετ (ακόμα και οι μεγάλες και ακριβές φίρμες) είναι συνήθως νοθευμένα με «εξευγενισμένα ελαιόλαδα» τα οποία έχουν χαμηλότερο βάρος από το ανόθευτο ελαιόλαδο και ως εκ τούτου το λάδι τους είναι πιο ελαφρύ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας τενεκές ελαιόλαδου ζυγίζει 17 κιλά και περιέχει πάνω από 18 λίτρα λαδιού. Έτσι λοιπόν αν κάποιος θέλει να συγκρίνει την τιμή του λαδιού που αγοράζει από κάποιον παραγωγό με την τιμή του λαδιού που έχει κάποια εταιρία στο σούπερ μάρκετ πρέπει να ρωτήσει τον παραγωγό την τιμή ανά λίτρο (και όχι κιλό) και να κάνει την σύγκριση (ή να κάνει ο ίδιος την μετατροπή).

2)Το ελαιόλαδο θεωρητικά μένει αναλλοίωτο για 2 χρόνια περίπου ΑΛΛΑ υπό προϋποθέσεις. Πρώτη προϋπόθεση να μην είναι ΑΓΟΥΡΕΛΑΙΟ διότι το αγουρέλαιο είναι μεν ανώτερο και ποιοτικότερο λάδι από τα άλλα, είναι όμως και πιο ευπαθές και γιαυτό διατηρείται με τα βίας έναν χρόνο (με ιδανικές συνθήκες συντήρησης). Δεύτερη προϋπόθεση να συντηρείται σε πήλινο σκεύος το οποίο θα φυλάσσεται σε σκιερό χώρο και σε χαμηλές θερμοκρασίες. Όπως καταλαβαίνετε επειδή πλέον κανένας παραγωγός δεν έχει τίποτα πιθάρια στα κελάρια του και επειδή λόγο της σύγχρονης συλλογής με μηχανικούς τρόπους όλα τα ελαιόλαδα έχουν μέσα τους κάποιο ποσοστό αγουρελαίου είναι πρακτικά αδύνατον την σήμερον ημέρα να αγοράσουμε περσινό ελαιόλαδο και να είναι τελείως αναλλοίωτο. Έτσι λοιπόν προτιμάμε ΠΑΝΤΑ το φρέσκο φετινό λάδι και ζητάμε αποδείξεις ότι το λάδι που αγοράζουμε παράχθηκε φέτος αλλιώς τρώμε...ληγμένα!

3)Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει το λάδι που αγοράσαμε δεν είναι μόνο η περιβόητη «οξύτητα» που νομίζουν πολλοί αλλά και η γεύση το άρωμα το χρώμα. Ο κάθε παραγωγός που πηγαίνει τις ελιές του στο ελαιοτριβείο γνωρίζει την οξύτητα του ελαίου που παράχθηκε καθώς όλα τα σύγχρονα ελαιοτριβεία έχουν μετρητές οξύτητας και ο παραγωγός με την παραγωγή του λαδιού παίρνει και σχετική απόδειξη για την οξύτητα του λαδιού που παρήγαγε. Έτσι με την αγορά κάποιου τενεκέ μπορούμε να ζητήσουμε και κάποια απόδειξη από τον παραγωγό για την οξύτητα του λαδιού που αγοράζουμε. Αν το λάδι είναι αγουρέλαιο πρέπει να έχει μια πικρή γεύση που όμως δεν μένει για πολύ στον στόμα. Θέλει προσοχή το λάδι να μην έχει δυσάρεστη οσμή και κακό χρώμα δηλαδή να μην είναι «ταγγισμένο»(χαλασμένο) καθώς είναι δυνατόν το ελαιόλαδο να παράχθηκε μεν φέτος αλλά να μην βγήκε καλό και οι παράγοντες για να συμβεί κάτι τέτοιο είναι πολλοί: Δάκος, «αναμμένες ελιές»(μουχλιασμένες), καρπός που άργησε να πάει στο ελαιοτριβείο κ.λ.π. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι σε πολλές αναλύσεις ελαιολάδων έχει διαπιστωθεί ότι ενώ η οξύτητα τους είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα (π.χ. 0,3), το ελαιόλαδο έχει υποστεί οξείδωση και έχουν υποβαθμιστεί τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά! Έτσι το σημαντικό είναι το λάδι που αγοράσαμε να έχει ευχάριστη οσμή, γεύση και σωστά ποιοτικά χαρακτηριστικά (η πικρίλα του αγουρέλαιου δεν μένει στον στόμα και δεν είναι καυστική ή ενοχλητική) και όχι τόσο πολύ η οξύτητα αφού άλλωστε αν το λάδι έχει οξύτητα μέχρι και 2 θεωρείται και είναι βρώσιμο.

ΑΓΟΡΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ

Οι διάφορες εταιρίες που λανσάρουν τα ελαιόλαδα τους στα σούπερ μάρκετ έχουν σκεφτεί ότι βάζει και ότι δεν βάζει ο νους του ανθρώπου προκειμένου να μας πουλάνε νόμιμα νοθευμένα ελαιόλαδα, σπορέλαια τεχνητώς κεχρωσμένα, ορυκτέλαια και ότι άλλο σκουπίδι προκειμένου να μεγιστοποιήσουν το κέρδος τους. Επειδή όμως το νόμιμο δεν είναι πάντα και ηθικό ο καταναλωτής που θα αποφασίσει τελικά να αγοράσει ελαιόλαδο από το σούπερ μάρκετ πρέπει να γνωρίζει ότι αυτό που τρώει τελικά μόνο «αγνό» δεν είναι. Πραγματικά φτάνει κανείς να πει ότι αν είναι κάποιος να αγοράσει λάδι από το σούπερ μάρκετ είναι προτιμότερο να αγοράσει....βαμβακέλαιο που τουλάχιστον θα ξέρει τι τρώει! Πάμε λοιπόν να δούμε κάποιες τεχνικές που χρησιμοποιούν ΟΛΕΣ οι εταιρείες ελαιόλαδου.

1)Εξευγενισμένα ελαιόλαδα. Πλέον ΟΛΕΣ οι εταιρείες που πουλάνε ελαιόλαδο το νοθεύουν με «εξευγενισμένο» ελαιόλαδο το οποίο σε απλά Ελληνικά είναι ελαιόλαδο το οποίο είναι χαλασμένο,ακατάλληλο για τροφή και έχει πάει στο εργοστάσιο οπού με χημικές μεθόδους έχει γίνει σαν...καινούργιο! Για να καταλάβουμε πως γίνεται αυτό το «κόλπο» αρκεί να δούμε την νομοθεσία που αφορά τα ελαιοτριβεία. Όταν ο παραγωγός πηγαίνει τις ελιές του στο ελαιοτριβείο το ελαιοτριβείο πληρώνεται ή σε χρήμα ή σε λάδι και επειδή σε μεγάλο ποσοστό οι παραγωγοί προτιμάνε να πληρώνουν σε...είδος τα ελαιοτριβεία της χώρας στο τέλος της σεζόν τους είναι φίσκα στο ελαιόλαδο που πρέπει να πουλήσουν για να βγάλουν το κέρδος τους. Όμως ο «σοφός» νομοθέτης έχει απαγορεύσει στα ελαιοτριβεία να πουλάνε λιανική δηλαδή ουσιαστικά υποχρεώνει τα ελαιοτριβεία να πουλάνε το λάδι τους ΜΟΝΟ στις διάφορες εταιρείες και ΟΧΙ στον απλό καταναλωτή. Θα μου πείτε και τι έγινε; Θα σας απαντήσω ότι έγινε διότι οι εταιρείες δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα και γνώμονας τους είναι το κέρδος και συνεπώς πιέζουν τα ελαιοτριβεία να δώσουν τα ελαιόλαδα τους σε κάποια χαμηλή τιμή (περίπου 2 ευρώ ανά κιλό!). Τα ελαιοτριβεία που δεν βγαίνουν οικονομικά να δίνουν το λάδι σε τέτοιες χαμηλές τιμές το κρατάνε και αναζητούν τρόπους να το δώσουν σε καλύτερες τιμές. Αποτέλεσμα αυτού του φαύλου κύκλου είναι αρκετό ελαιόλαδο να παραμένει στα ελαιοτριβεία και να χαλάει. Τότε οι διάφορες εταιρείες το αγοράζουν «κοψοχρονιά» το πηγαίνουν στο εργοστάσιο του ρίχνουν μερικά χημικούλια και ω του θαύματος! Βγαίνει το αγνό «εξευγενισμένο» λαδάκι που τρώει κανείς όταν ψωνίζει από το σούπερ μάρκετ. Η ίδια διαδικασία ακολουθείται με ελαιόλαδα που είναι ακατάλληλα λόγο υψηλής οξύτητας, μούχλας, δάκου κ.λ.π. Όλα τρώνε τον... «εξευγενισμό» τους και μετά τα τρώμε εμείς στο τραπέζι μας και τελικά τι τρώμε....μόνο ο Θεός το ξέρει! Αξίζει να σημειωθεί πως οι περισσότερες εταιρείες έχουν το νόμιμο θράσος να μας λένε πως μας πουλάνε ελαιόλαδο που προέρχεται από αγνά ελαιόλαδα και εξευγενισμένα ελαιόλαδα και εμείς έχουμε την παράνομη άγνοια να μην ξέρουμε ότι αγοράζουμε 20% λάδι σε 80% χημικά!

2)Τεχνητώς κεχρωσμένα. Αυτά τα τελευταία είναι πιο ταπεινά από τα προηγούμενα. Μας εξαπατάν μεν αλλά δεν μας το λένε οπότε φαίνεται ότι μας σέβονται κάπως. Πρόκειται για ελαιόλαδα που δεν είναι...καθόλου(!) ελαιόλαδα αλλά είναι σπορέλαια που έχουν...χρωματιστεί τεχνητά ώστε να έχουν την όψη του ελαιόλαδου! Τελευταία ο ΕΦΕΤ ανακάλυψε 5 τέτοιες φίρμες που πουλούσαν σπορέλαιο (με λίγο χρωματάκι) σαν αγνό παρθένο ελαιόλαδο και για του λόγου το αληθές παραθέτω το λίνκ με την είδηση: http://www.lifo.gr/now/society/46685

3)Νοθευμένα ελαιόλαδα με σπορέλαια. Αυτή είναι η κατηγορία του μέλλοντος. Υπήρχε και νομοσχέδιο που θα περνούσε από την βουλή (και αγνοώ τι τελικά έγινε με αυτό) που θα επέτρεπε στις εταιρείες να νοθεύουν το ελαιόλαδο νόμιμα με σπορέλαιο τεχνητώς κεχρωσμένο σε ποσοστό έως και 60%! (να μην πουλήσουν και οι Γερμανοί τα σπορέλαιά τους;)Πρόκειται για ελαιόλαδα που είναι νοθευμένα με αρκετό σπορέλαιο και λίγο...χρωματάκι.
Τώρα το πως μπορούμε να καταλάβουμε αν η μάρκα που αγοράζουμε από το σούπερ μάρκετ είναι αγνή ή όχι χωρίς να στείλουμε το λάδι στο χημείο αυτό είναι μια σύνθετη ερώτηση διότι υπάρχουν αρκετοί τρόποι νοθείας και αρκετά χημικά αλλά μπορούμε με σαφήνεια να πούμε 4 κανόνες ώστε να αποφύγουμε τουλάχιστον να τρώμε....ορυκτέλαιο και να νομίζουμε ότι κάνουμε...μεσογειακή διατροφή.

α) Το αγνό ελαιόλαδο αν μείνει αρκετά εκτεθειμένο στον Ήλιο Ταγγίζει και ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΖΕΤΑΙ δηλαδή χάνει το αρχικό του χρώμα. Βάλτε σε ένα μικρό γυάλινο μπουκαλάκι λίγο από το λάδι που...ξέρετε και εμπιστεύεστε και αφήστε το για λίγες μέρες σε εξωτερικό χώρο να το δει ο Ήλιος. Αν το...αγνό λαδάκι συνεχίζει να κρατάει το χρώμα του τότε....το λαδάκι δεν είναι αγνό αλλά τεχνητώς κεχρωσμένο. Σε αυτή την περίπτωση αλλάξτε μάρκα.

β)Δείτε αν η ετικέτα γράφει πως περιέχει «εξευγενισμένα» ελαιόλαδα. Αν περιέχει τότε το λαδάκι δεν ήταν αγνό αλλά ήταν ταγγισμένο λάδι που προοριζόταν να γίνει σαπούνι οπότε φυσικά και σε αυτή την περίπτωση αλλάξτε μάρκα.

γ)Είναι προτιμότερο να τρώτε «πυρηνέλαιο» το οποίο συνήθως είναι αρκετά υγιεινό παρά νοθευμένο ελαιόλαδο. Αν δεν βρίσκετε κάποιο ανόθευτο ελαιόλαδο στο σούπερ μάρκετ(που δεν θα βρείτε) προτιμήστε να πάρετε πυρηνέλαιο που είναι και υγιεινό και οικονομικό.

β)Πηγαίνετε στο χωριό σας και μαζέψτε ελιές για να είστε σίγουροι ότι αυτό που τρώτε είναι αυτό που πρέπει ή βρείτε κάποιον παραγωγό που είναι της απολύτου εμπιστοσύνης σας και αγοράστε από αυτόν αφού τσεκάρετε πρώτα το προϊόν.....